102. rocznica urodzin ppłk. Władysława Foksy ps. „Rodzynek”

Aktualności Życiorysy

W dniu dzisiejszym, 16 lutego 2022 roku, 102. rocznicę urodzin obchodzi ppłk Władysław Foksa ps. „Rodzynek”, członek przedwojennego Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, żołnierz Armii Krajowej i Narodowych Sił Zbrojnych, podkomendny kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek”.

Władysław Foksa urodził się 16 lutego 1920 roku w Żywcu. W czerwcu 1942 roku wstąpił w szeregi Armii Krajowej. Przez okupanta niemieckiego skierowany został do pracy przy budowie fabryki chemicznej IG Farben w pobliżu niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Potajemnie dostarczał żywność więźniom obozu. W 1942 roku za pomoc udzielaną więźniom został aresztowany przez Niemców. Przeszedł ciężkie śledztwo, które prowadziło gestapo w Oświęcimiu i Bielsku. Skazany został przez niemiecki sąd na siedem miesięcy pracy w kamieniołomach. Włączono go do komanda robotników pracujących w kamieniołomach w pobliskiej Kamienicy. Po zwolnieniu, w 1943 roku, z kompanii karnej, wrócił do pracy przy budowie fabryki w Oświęcimiu.

W lipcu 1945 roku Władysław Foksa wstąpił do Narodowych Sił Zbrojnych. Przysięgę złożył w kościele pw. św. Floriana w Żywcu w obecności księdza Jerzego Iżowskiego, współpracownika oddziału leśnego ppor. Antoniego Bieguna ps. „Sztubak”. Pod pseudonimem „Rodzynek” został dowódcą sekcji propagandowej w Żywcu. Grupa Foksy kolportowała prasę, plakaty i ulotki antykomunistyczne w całym powiecie żywieckim. Upominała także miejscowych aktywistów Polskiej Partii Robotniczej i komunistycznych donosicieli.

Funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali Władysława Foksę ps. „Rodzynek” w Żywcu w dniu 8 grudnia 1946 roku. Podczas śledztwa był torturowany. Komunistyczny sąd skazał go na 5 lat więzienia. Zasądzoną karę odbywał w więzieniu Montelupich w Krakowie. W kwietniu 1947 roku został zwolniony na mocy amnestii. Mimo komunistycznej inwigilacji utrzymywał stały kontakt ze swoim dowódcą por. Antonim Biegunem ps. „Sztubak” i innymi żołnierzami NSZ. Jak sam mówi, do lat 90. XX wieku był „obywatelem drugiej kategorii”.

Ppłk Władysław Foksa ps. „Rodzynek” jest najstarszym żyjącym podkomendnym legendarnego kpt. Henryka Flamego ps. „Bartek”. Jest także członkiem Związku Żołnierzy NSZ, założycielem i wieloletnim prezesem Okręgu Podbeskidzie ZŻNSZ. W uznaniu zasług odznaczony został m.in.: Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Narodowego Czynu Zbrojnego, Krzyżem Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego, Złotym Medalem za Zasługi dla Obronności Kraju, Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości, Medalem „Pro Patria”, Medalem 70-lecia NSZ, Medalem 75-lecia NSZ, Krzyżem Zasługi ZŻNSZ.

W imieniu członków Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych składamy Dostojnemu Jubilatowi serdeczne życzenia wielu szczęśliwych lat w zdrowiu.