Awans na stopień oficerski Edwarda Ciupaka ps. „Mały”

Aktualności Inicjatywy ZŻNSZ

Po wielomiesięcznych staraniach członków Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych postanowieniem Ministra Obrony Narodowej z dn. 8 listopada 2022 roku awansowany na wyższy stopień oficerski został 94-letni Edward Ciupak ps. „Mały”.

Porucznik Edward Ciupak ps. „Mały” jest weteranem walk o niepodległość RP. Urodził się 14 grudnia 1928 roku w Wólce Ratajskiej koło Janowa Lubelskiego. Podczas okupacji niemieckiej pełnił funkcję łącznika w Zgrupowaniu NOW-AK mjr Franciszka Przysiężniaka ps. „Ojciec Jan”. Po nadejściu okupacji sowieckiej na Lubelszczyźnie w 1944 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy NKWD. Zbiegł z transportu i po krótkim okresie samodzielnego ukrywania się dołączył do oddziału partyzanckiego Narodowych Sił Zbrojnych pod dowództwem rtm. Tadeusza Lachowskiego ps. „Nałęcz”. Na początku 1946 roku przeszedł do oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego dowodzonego przez kpt. Józefa Zadzierskiego ps. „Wołyniak”. Brał udział w licznych walkach partyzanckich na Lubelszczyźnie przeciw UB, KBW, NKWD i MO. W czerwcu 1946 roku, podczas jednej z potyczek, w wyniku wybuchu granatu zaczepnego został ciężko ranny. Na skutek odniesionych obrażeń przez dwa miesiące dochodził do zdrowia. W listopadzie 1946 roku, po rozmowach dowództwa NZW z WiN, „Mały” przeszedł pod komendę mjr. cc. Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”. Wcielono go do plutonu Michała Szeremieckiego „Misia”, z którym próbował przetrwać nadchodzącą zimę. Pełnił wówczas funkcję amunicyjnego Kazimierza Kowala „Sokoła”. Brał udział w starciach pod Zakąciem, Bełżycach i Hoszni Ordynackiej. Dosłużył się stopnia kaprala.

Ujawnił się 11 kwietnia 1947 roku przed PUBP w Janowie Lubelskim. Aresztowany został przez funkcjonariuszy UB 21 kwietnia 1947 roku i przewieziony do siedziby UB w Krasnymstawie. Po ciężkim śledztwie osadzono go na lubelskim Zamku. W lipcu 1947 roku odbyła się rozprawa przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Lublinie. Komunistyczny sąd skazał Edwarda Ciupaka na 15 lat więzienia i 5 lat pozbawienia praw obywatelskich. Wyrok odsiadywał w więzieniach w Sieradzu i Strzelcach Opolskich, a następnie w Bytomiu, gdzie służył w karnej kompanii górniczej w kopalni Dymitrow. Po 8 miesiącach ciężkiej pracy na mocy trzeciej amnestii wyszedł na wolność. Wkrótce ożenił się i w 1958 roku wyjechał na Ziemie Odzyskane. Niestety, resort bezpieczeństwa aresztował go ponownie w 1962 roku, w związku ze sprawą Andrzeja Kiszki ps. „Dąb”, „Leszczyna”. Za pomoc udzielaną „Dębowi” w latach 50. Okupant sowiecki skazał Edwarda Ciupaka na 5 lat więzienia. Drugi wyrok odsiadywał w więzieniu w Wiśniczu. W 1966 roku wyszedł warunkowo po 3 latach i 8 miesiącach uwięzienia.

W 2000 roku Prezydent RP awansował Edwarda Ciupaka na stopień podporucznika. Jest wieloletnim członkiem Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręg Szczecin. Od 2021 roku zasiada w Radzie Naczelnej Związku Żołnierzy NSZ. We wrześniu 2021 roku odsłonił tablicę upamiętniającą żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych na Cmentarzu Starym w Słupsku. Od 2008 roku uczestniczy w licznych spotkaniach z młodzieżą i przedstawicielami służb mundurowych na terenie powiatu białogardzkiego. Współpracuje z wieloma instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi. W 2021 roku udzielił wywiadów filmowych, w których podzielił się swoimi wspomnieniami z okresu okupacji niemieckiej i sowieckiej dla Fundacji im. Kazimierza Wielkiego, Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego oraz Instytutu Solidarności i Męstwa im. rtm. Witolda Pileckiego.