Dziemieszkiewicz Mieczysław (1925 – 1951) ps. Rój”, żołnierz NZW, dowódca patrolu Pogotowia Akcji Specjalnej NZW.
Urodził się 28.01.1925 we wsi Zagroby, pow. Łomża, w rodzinie robotniczej. Jego ojciec Stanisław w 1920 brał udział w wojnie z bolszewikami. Przed wojną ukończył szkołę podstawową, podczas okupacji niemieckiej uczęszczał na kursy tajnego nauczania w Makowie Maz. Od 1943 służył w NSZ.
Wiosną 1945 został wcielony do „ludowego” WP, skąd zbiegł po kilku miesiącach i wstąpił do oddziału partyzanckiego NZW ppor. Mariana Kraśniewskiego ps. Burza. Uczestniczył w wielu akcjach przeciwko posterunkom MO oraz konfidentom UB. Jesienią 1946 jego oddział został rozformowany, Dz. pozostał wówczas w konspiracji z kilkoma podkomendnymi, nadal prowadząc działalność partyzancką. Otrzymał nominację na szefa ochrony osobistej kpt. Zbigniewa Kuleszy ps. Młot, komendanta Okręgu Warszawskiego NZW.
Był zdecydowanym przeciwnikiem akcji ujawniania się wiosną 1947. 20 V 1947 brał udział w odprawie kadry podoficerskiej Okręgu w Olszynach, na której zapadła decyzja o prowadzeniu dalszej akcji zbrojnej przeciwko komunistom. Wybrano wówczas (w tajnym glosowaniu) nowego komendanta Okręgu, chor. Józefa Kozłowskiego ps. „Las”, „Vis”. Po reorganizacji Okręgu Dz. został komendantem Powiatu „Ciężki” – „Wisła” (obejmującego pow. Ciechanów oraz część pow. Płońsk i Mława). Równocześnie był dowódcą ok. 20-osobowego oddziału partyzanckiego, działającego na podległym mu terenie.
Po rozbiciu Komendy Okręgu przez UB w VI 1948, brał udział w reorganizacji struktur konspiracyjnych i wyborze nowego komendanta Okręgu, chor. Witolda Boruckiego ps. Dąb. Oddział NZW, którym dowodził, należał do najbardziej czynnych w walkach z komunistami, przeprowadził liczne akcje przeciwko posterunkom MO, funkcjonariuszom UB, odważnie podejmował nierówną walkę z grupami operacyjnymi KBW i UB, odnosząc wiele sukcesów.
Po rozbiciu kolejnej komendy Okręgu nadal utrzymał swój oddział partyzancki i podjął próby odbudowy struktur konspiracyjnych NZW, do szczebla komendy Okręgu. Rozszerzył działalność na kilka sąsiednich powiatów (Pułtusk, Nowy Dwór Maz., Wołomin, Mińsk Maz. i Garwolin), współpracując z pozostałymi oddziałami partyzanckimi NZW. Nadal przeprowadzał poważne akcje przeciwko siłom aparatu bezpieczeństwa oraz popleczników władzy komunistycznej.
Zdradzony przez agentów UB, poległ w walce z 300-osobową grupą operacyjną UB i KBW w Szyszkach, pow. Pułtusk. Wraz z nim zginął Bronisław Gniazdowski ps. Mazur. Ich ciał nie wydano rodzinom.
W konspiracji byli również dwaj bracia Dz. – starszy Adam ps. Adam, Pogoda (komendant Pow. Ciechanów NSZ – zginął jesienią 1945 zamordowany przez żołnierzy sowieckich) oraz młodszy Jerzy ps. Żbik, żołnierz NSZ (skazany na 7 lat więzienia).
Leszek Żebrowski
Źródła:
IPN Warszawa: 0255/118, t. 1-24; 0255/228, t. 8/18;
CAW, akta KBW,1580/75/1463;
Cz. Czaplicki, Poszukiwany listem gończym, Lublin 1995;
K. Kasprzyk, Mieczysław Dziemieszkiewicz „Rój” i jego oddział jako przykład antykomunistycznego ruchu oporu na Ziemi Ciechanowskiej [w:] Podziemie niepodległościowe, red. W. Ząbek, Warszawa – Nadarzyn 1997;
Kryptonim „Orzeł”. Warszawski Okręg Narodowego Zjednoczenia Wojskowego w dokumentach 1947-1954, wybór i oprac. K. Krajewski, T. Łabuszewski, J. Pawłowicz, L. Żebrowski, Warszawa 2004;
K. Krajewski, T. Łabuszewski, Mieczysław Dziemieszkiewicz (1925-1951) [w:] Konspiracja i opór społeczny w Polsce 1944-1956. Słownik biograficzny, Kraków, Warszawa, Wrocław 2007, t. III;
materiały i dokumenty w zbiorach autora.
