Franciszek Kabat ps. „Wizna” – żołnierz Wojska Polskiego i Narodowej Organizacji Bojowej, powstaniec wielkopolski, członek Stronnictwa Narodowego, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.
Urodził się 11 lutego 1897 roku w Czempiniu, powiat Kościan, pod zaborem pruskim. Wziął udział w powstaniu wielkopolskim. W walkach powstańczych wyzwolono spod niemieckiego panowania prawie całą Wielkopolskę, dzięki temu później na mocy traktatu wersalskiego została włączona do państwa polskiego. W latach 1919−1920 odbył służbę w Wojsku Polskim. Później osiedlił się w Poznaniu. Pracował w zawodzie ślusarza, ale nie wiemy, gdzie był zatrudniony. Po utworzeniu w 1928 roku Stronnictwa Narodowego (SN) został członkiem tej największej w Polsce międzywojennej partii politycznej.
10 września 1939 roku Niemcy zajęli Poznań. Niemal natychmiast okupant niemiecki rozpoczął egzekucje i wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej. Wielkopolska została włączona do Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty. W dniu 16 listopada 1939 roku działacze Stronnictwa Narodowego (SN) powołali konspiracyjną organizację wojskową – Narodową Organizację Bojową (NOB). Franciszek Kabat brał udział w spotkaniu inicjującym powstanie NOB. Złożył przysięgę organizacyjną i został żołnierzem Narodowej Organizacji Bojowej (NOB) na poznańskim Łazarzu. Przyjął pseudonim „Wizna”. Udostępniał kotłownię centralnego ogrzewania w domu, w którym podczas niemieckiej okupacji był dozorcą, na lokal konspiracyjny. Odbywały się tam odprawy, zaprzysiężenia i inne spotkania organizacyjne. Brał udział w kolportowaniu wydawanego przez Stronnictwo Narodowe pisma „Polska Narodowa” i ulotek, rozprowadzał bony obligacyjne.
Niemieckie gestapo intensywnie rozpracowywało polski ruch oporu. Na skutek dekonspiracji i zwerbowania w NOB agentów organizacja została rozbita. Pierwsze aresztowania miały miejsce w grudniu 1940 roku. Franciszek Kabat ps. „Wizna” po aresztowaniu przez gestapo został osadzony w poznańskim Forcie VII, a później w niemieckim więzieniu w Olsztynie. Fort VII był pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Na terenie Wielkopolski był największym ośrodkiem eksterminacji polskiej ludności cywilnej. Był także pierwszym obozem, w którym Niemcy w testowej komorze gazowej użyli gazu do masowego mordowania Polaków.
W dniu 24 marca 1942 roku niemiecki Wyższy Sąd Rejonowy w Poznaniu (OLG Posen) na sesji wyjazdowej we Wrocławiu skazał Franciszka Kabata ps. „Wizna” na 10 lat obozu karnego. Został osadzony w niemieckim więzieniu w Rawiczu, a później w obozie koncentracyjnym Mauthausen. Otrzymał numer obozowy 18097. Zmarł w obozie 23 grudnia 1942 roku. Miał 45 lat.
dr Rafał Sierchuła/Bożena Wołek
