Kazimierz Biały

Życiorysy

Kazimierz Biały – żołnierz Narodowej Organizacji Bojowej, powstaniec wielkopolski, działacz Stronnictwa Narodowego i Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, więzień niemieckich obozów koncentracyjnych.

Urodził się 16 lutego 1888 roku w Śmiglu, powiat kościański, pod zaborem pruskim. Był działaczem najstarszego Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, propagującego sport, zdrowy styl życia i świadomość narodową. Wziął udział w powstaniu wielkopolskim. W walkach powstańczych wyzwolono spod niemieckiego panowania prawie całą Wielkopolskę, dzięki temu później na mocy traktatu wersalskiego została włączona do państwa polskiego. Zamieszkał w Stęszewie, niewielkim mieście położonym 20 kilometrów od Poznania. Był właścicielem przędzalni wełny. Po utworzeniu w 1928 roku Stronnictwa Narodowego (SN) został działaczem tej największej w Polsce międzywojennej partii politycznej.

10 września 1939 roku Niemcy zajęli Poznań. Niemal natychmiast okupant niemiecki rozpoczął egzekucje i wysiedlenia ludności polskiej i żydowskiej. Wielkopolska została włączona do Rzeszy Niemieckiej jako Kraj Warty. Okupant przejmował polskie majątki i zakłady. Przejął przędzalnię Kazimierza Białego, a jej właściciel w okresie II wojny światowej pracował jako robotnik.

Pod niemiecką okupacją Polacy szybko zaczęli organizować konspirację. W dniu 16 listopada 1939 roku działacze Stronnictwa Narodowego (SN) powołali konspiracyjną organizację wojskową – Narodową Organizację Bojową (NOB). Kazimierz Biały zaangażował się w działalność ruchu oporu. Został zaprzysiężony do NOB i kierował „piątką” NOB na terenie Stęszewa. Organizował kolportaż wydawanego przez Stronnictwo Narodowe pisma „Polska Narodowa” i ulotek. Przeprowadzał akcje sabotażowe. Zbierał fundusze na cele organizacji i gromadził broń.

Niemieckie gestapo intensywnie rozpracowywało polski ruch oporu. Na skutek dekonspiracji i zwerbowania w NOB agentów organizacja została rozbita. Pierwsze aresztowania miały miejsce w grudniu 1940 roku. Kazimierz Biały został aresztowany przez gestapo 6 listopada 1941 roku i osadzony w Forcie VII w Poznaniu, a później w niemieckim więzieniu w Elblągu. Fort VII był pierwszym obozem koncentracyjnym utworzonym przez Niemców na okupowanych ziemiach polskich. Na terenie Wielkopolski był największym ośrodkiem eksterminacji polskiej ludności cywilnej. Był także pierwszym obozem, w którym Niemcy w testowej komorze gazowej użyli gazu do masowego mordowania Polaków.

W dniu 16 lipca 1942 roku niemiecki Wyższy Sąd Rejonowy w Poznaniu (OLG Posen) na sesji wyjazdowej w Elblągu skazał Kazimierza Białego na 10 lat obozu karnego. Osadzono go w niemieckim więzieniu karnym w Rawiczu, a 12 grudnia 1942 roku przetransportowano do obozu koncentracyjnego Mauthausen. Otrzymał numer obozowy 17821. Został zamordowany w obozie 21 stycznia 1943 roku. Miał 55 lat.

dr Rafał Sierchuła/Bożena Wołek